Có được thay đổi vị chủ tế trong Thánh lễ không?

Hỏi: Khi một linh mục được cử làm cha xứ mới, tôi thấy một điều mà tôi chưa hề thấy trước đó – các cha thay nhau làm chủ tế trong Thánh lễ. Bối cảnh: Khi vắng mặt Giám mục, Đức Ông A đại diện cho ngài. Bắt đầu lễ, Đức ông A là chủ tế, mang y phục phụng vụ, trong khi linh mục V không mang áo lễ. Sau khi Đức ông A giảng xong, chúng tôi có một nghi lễ nhận chức của cha xứ. Đức ông A yêu cầu chúng tôi đưa bàn tay ra; sau khi ngài đọc lời nguyện, ngài cởi áo lễ; và từ lúc ấy, cha V là chủ tế. Nếu có Giám mục ở đó, tôi sẽ rất ngạc nhiên nếu ngài chuyển giao vai trò chủ tế trong Thánh Lễ. Tôi muốn hỏi thêm điều khác. Vào chủ nhật kế tiếp, cha rước sách Bài đọc trước khi đọc sách, ngay sau phần thú tội. Chúng tôi không có sách Tin Mừng, cũng không có Phó tế trong giáo xứ. Người đọc bài đọc thứ hai rước sách từ cuối nhà thờ đi lên, dẫn đầu là hai người giúp lễ, cúi đầu trước bàn thờ, rồi đi tới bục đọc sách, nâng cao sách trước cộng đoàn, sau đó đưa cho người đọc bài thứ nhất đang đứng chờ để đọc. Mới đây, chúng tôi ngưng việc rước sách, khi cha xứ nói rằng việc rước sách Tin Mừng phải do một phó tế thực hiện. – J.V., Auckland, New Zealand

Đáp: Trên nguyên tắc, không có trường hợp nào thay đổi vị chủ tế trong phụng vụ cả. Điều này đã được nhấn mạnh trong một thư riêng năm 2007 của Thánh bộ Phụng tự giải quyết một trường hợp của việc thay đổi chủ tế. Thánh bộ đã viết: “Từ quan điểm phụng vụ, không thể chấp nhận có sự thay đổi vị chủ tế trong cùng một buổi cử hành phụng vụ”.

Để ngăn chặn các thắc mắc khác có thể có, thư riêng này cũng đề cập đến các trường hợp ngoại lệ rõ ràng với nguyên tắc trên, chẳng hạn “khi Đức Giám Mục chủ tọa một việc cử hành trong y phục kinh hội, hoặc khi một Giám mục mới được tấn phong trở thành chủ tế Thánh lễ kể từ lúc ngài được tấn phong”. Ví dụ đầu tiên xảy ra khi một Giám mục tham dự Thánh Lễ nhưng không cử hành Thánh lễ, chẳng hạn nhân dịp lễ mừng ngân khánh của một linh mục. Trong các trường hợp này, Giám mục có thể giảng và ban phép lành cuối lễ.

Thư riêng kết luận rằng đây không phải là các trường hợp ngoại lệ thật sự, nhưng “phát sinh từ bản chất của tác vụ Giám Mục, và không có quy tắc chung”.

Một trường hợp tương tự của một sự thay đổi vị chủ tế có thể xảy ra khi một tân Giám mục nhận giáo phận của ngài trong một Thánh lễ. Nếu ngài chủ sự lễ nhận chức, ngài được tiếp đón bởi hàng linh mục của nhà thờ chính tòa, họ trao thánh giá cho ngài hôn và trao nước thánh để ngài rảy trên chinh mình và trên cộng đoàn. Ngài chầu Mình Thánh Chúa chốc lát, sau đó đi vào phòng thánh, mặc y phục phụng vụ và chủ sự Thánh Lễ ngay từ đầu.

Bắt đầu Thánh Lễ, ngài đi tới ngai tòa của mình, ngồi xuống và đội mũ mitra. Người ta đọc thư bổ nhiệm Giám mục của ngài cho cộng đoàn nghe. Sau đó, ngài được chào mừng bởi hàng linh mục và một số giáo sĩ. Kế tiếp, ngài bỏ qua nghi thức sám hối (và có thể Kinh Thương xót), và ngài xướng ngay kinh Vinh danh.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, vị tân Giám mục được giới thiệu việc nhận giáo phận bởi Đức Tổng Giám mục của giáo khu. Trong trường hợp này, số 1145 của sách Nghi Thức Giám Mục nói: “Tuy nhiên, nếu Tổng Giám mục dẫn Đức Giám Mục vào nhà thờ chính tòa của vị này, ngài giới thiệu Đức Giám Mục tại cửa nhà thờ cho thành viên cao cấp nhất của kinh sĩ hội, và chủ sự nghi thức rước vào; trong nhà thờ chính tòa, ngài chào mọi người và yêu cầu Thư bổ nhiệm được trưng ra và được đọc to lên cho mọi người nghe. Sau khi thư đọc xong và cộng đoàn hoan nghênh, Tổng Giám mục mời tân Giám Mục ngồi vào ngai tòa của Giám mục. Sau đó Giám Mục đứng lên và xướng Kinh Vinh danh theo chữ đỏ”.

Như chúng ta thấy, đây là tất cả các trường hợp ngoại lệ và chỉ dành cho các Giám mục. Vì vậy, không đúng về phụng vụ khi thay thế vị chủ tế trong một Thánh lễ, mà ở đó linh mục nhận chức cha xứ mới của giáo xứ. Các nghi thức khả dĩ khác được mô tả trong sách Nghi Thức Giám Mục, các số từ 1185 đến số 1198. Mặc dù khả năng được dự kiến là cha xứ mới chủ sự thánh lễ, do Giám mục không cử hành Thánh lễ, nhưng không chỗ nào dự kiến việc thay đổi vị chủ tế cả.

Một trường hợp rất đặc biệt liên quan đến một sự thay đổi vị chủ tế là khi một linh mục bị đột quỵ, hoặc qua đời trong khi cử hành Thánh lễ. Trong trường hợp này, một linh mục khác có thể tiếp tục cử hành từ lúc vị chủ tế trước dừng lại, cho đến hết Thánh lễ.

Về việc rước sách Bài đọc, Qui chế Tổng Quát Sách Lễ Rôma, số 120, nói rằng trong đoàn rước có thể “có Thầy đọc sách, thầy này cầm sách Tin Mừng, chứ không phải sách Bài Ðọc, nâng cao lên một chút”. Nếu có một phó tế ở đó, thầy này thường cầm sách Tin Mừng.

Vì vậy, không có việc rước sách Bài đọc được dự kiến trong Thánh Lễ.

Giải đáp của Cha Edward McNamara, Dòng Đạo Binh Chúa Kitô, giáo sư phụng vụ tại Đại học Regina Apostolorum (Nữ Vương các Thánh Tông Đồ), Rôma.

Nguyễn Trọng Đa

(Vietcatholic 21-8-2012/ Zenit.org 21-8-2012